MELTEM GÜNEŞ- Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nın (SETA) raporunda, kuantum teknolojilerinin bilhassa algılama, görüntüleme, bağlantı ve hesaplamalarda tabiat maddelerinin halihazırda belirlediği sınırlamaların ötesine geçmeyi, imkânsız görünen yetenekleri vadettiğine dikkat çekiliyor. Kuantum gravimetreler ile hassas yer altı görüntüleme ve tespitinin yapılabileceği belirtilerek, gravimetrelerin drone üzere platformlara konuşlandırılmasıyla Suriye bölgesinde yapılan operasyonlarda karşılaşılan hendek, tünel ve geçit üzere yer altı oluşumlarını derinlik, genişlik üzere taraflardan hassasiyetle tespit edilebileceğine işaret edildi.
10 milyar dolarlık pazar
Bu alanda harekete geçen Özyurt Silah Sanayii A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Lideri Serdar Özyurt, bir küme gazeteciye yaptığı değerlendirmede, gelecek 10 yılda Türkiye’de kuantum teknolojilerinin yaklaşık 10 milyar dolarlık pazara ulaşmasının öngörüldüğünü söyledi. Özyurt, şirket olarak kuantum teknolojileriyle ilgili özel bir ünite kuracaklarını aktardı. Kuantum teknolojileri ile isabet hassasiyetlerinin artırılmasının, düşmanı uzaktan tespit etmenin, düşmanın bilgi toplamasına mani olmanın mümkün olacağını anlatan Özyurt, “Geleceğin orduları, kuantum ordusu olacak. Bilhassa kuantum teknolojisiyle geliştirilecek insan-makine arayüzünü güçlendiren giyilebilir sensörler üstün asker periyodunu başlatacak. Güçlü kuantum bilgisayarlar tarafından gelişmiş yapay zekanın aktifleştirilmesi ile Türk ordusu gücüne güç katacak” dedi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın kuantum bilgisayarlar üzerine çalışmalar yürüttüğünü belirten Özyurt, “Çok kısa bir vakitte kuantum bilgisayarlar ile operasyonel faaliyetler daha kolay hale gelecek. Örneğin paletli araçların geçişi için yer yapısı haritalanabileceği üzere el imali patlayıcı ve mayın tehditlerinin bertaraf edilmesi de kolaylaşacak” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin birinci kuantum projeleri: KUDAR ve LİDAR
Türk Savunma Sanayii’nde kuantum teknolojilerinde birinci adım Ocak 2023’te gerçekleştirilen imza merasimi ile atıldı. Dönemin Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir tarafından ASELSAN, TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesi ile Gebze Teknik Üniversitesi’nin birlikte çalıştığı “Mikrodalga Kuantum Radar Bileşenleri Geliştirilmesi” (KUDAR) ile ASELSAN ve Özyeğin Üniversitesi’nin çalıştığı “Kuantum Lidar Geliştirilmesi” (LİDAR) Projelerine Türkiye’nin birinci kuantum projeleri olarak imza altına alındı.
Törende yaptığı konuşmada Kuantum Radar ile klâsik radarlar tarafından tespit edilemeyen gayelerin tespit edilebileceğini, LİDAR ile ise varlığı tespit edilemeyen görünmez gayelerin ifşa edilebileceğini açıklayan Demir, “Lidar ve Kudar projeleri ile kritik bir teknoloji alanına hakikat adım atmış, kritik bir eşiği dünyanın birçok ülkesinden evvel aşmış olacağız. Kuantum teknolojilerinde kesin amacımız ise kuantum bilgisayarlardır” tabirlerini kullanmıştı.
Halen geliştirme etabında olan kuantum radar teknolojisi üzerinde ABD, Çin ve Avustralya‘nın çalıştığı biliniyor. Kuantum radarlar klasik mikrodalgaları kullanmak yerine, sinyal ve boş fotonlar olarak isimlendirilen iki foton kümesini birbirine dolaştırıyor. Klasik radarlarda art plan gürültüsü üreten, düşük yansıtıcılığa sahip objelerin tespit edilmesi zorken, kuantum radarında ışınlanmış parçacıklar temas ettikleri yüzeylerle etkileşime girdikleri için maksadın gerecini ve birçok özelliğini tespit edebiliyor.