Fehmi Koru*
Ülkemiz muhalefetinin büyük kısmı ‘Millet İttifakı’ çatısı altında toplanmış durumda. CHP, İYİ Parti, Selamet, DEVA ve Gelecek partileriyle DP, bir müddettir, birebir maksada yönelik bir birliktelik içerisindeler.
O çatıya, her ay en az bir sefer birebir sofrada buluşup fikir alışverişinde bulunmalarından hareketle, ‘6’lı masa’ da deniliyor.
Millet İttifakı bir türlü dağılmıyor; aksine, o çatı altında buluşan partiler, seçimden bekledikleri üzere muvaffakiyetle çıkar ve ülkeyi yönetme vazifesini üstlenirlerse, birlikteliklerini iktidarda da sürdürme konusunda kararlı görünüyorlar.
Dışarıya yansıdığına nazaran, partilerin önderleri kendi iktidarlarında ülke idaresinde de yer alacaklar.
Son anayasa değişikliğiyle geçilen ‘cumhurbaşkanı hükümet sistemi’nin inanılmaz yetkilerle donattığı makama seçilecek kişi Millet İttifakı’nın adayı olursa, yeni cumhurbaşkanı ‘6’lı masa’da belirlenmiş genel prensiplere uygun davranacak, çatı partileri önderleri bir cins kontrol misyonunu de üstlenecekler.
İlk bakışta bu türlü bir idare biçiminin işlemesi sıkıntı üzere görünüyor.
“Çok başlı idare yürümez” görüşü herkesin lisanında.
En fazla da iktidar cephesinin…
AK Parti ve MHP önderleri bulundukları her ortamda bu mevzuyu muhalefetin aleyhine kullanıyorlar.
Saklayacak değilim, çoklu devlet idaresinin nasıl yürüyeceği konusunda benim de kuşkularım var.
Ancak yürüyüp yürümediği lakin seçimden sonra ve sandıktan takviye alındığı takdirde uygulamaya konulunca ortaya çıkabilecek bir ihtimale karşılık, daha yeterli olacağı ve ülkeyi kanatlandıracağı teziyle gerçekleştirilmiş, yetkilerin tek bir bireyde toplandığı yeni sistemin yürümediği ve ülkenin bu sebeple önemli bir türbülasyona girdiği ise elle tutulur bir gerçeklik…
İç ve dış siyasette yaşanan sarsıntılar ortada.
Ekonomik dev problemler bu sistemin becerisi.
Son üç yıldır devlet siyasetlerinde daima alt üst oluşlarla karşılaşılıyor; verilen kararlar çok vakit geçmeden o kararı veren kişi tarafından değiştirilmek zorunda kalınıyor.
Örnek mi? Örnek çok.
Geçenlerde Resmi Gazete’de yayımlanan rektörler atama listesinde yer alan bir üniversiteye yanlış atama yapıldığı sonradan ortaya çıktı. Atama yapılan üniversitenin rektörlüğü kısa müddet evvel doldurulmuş; o üniversiteye atandığı duyurulan kişi aslında bir öbür üniversiteye atanmayı bekliyormuş.
Resmi Gazete’de sonraki gün yanlış atama düzeltildi ve yanlışsız atamanın duyurusu yer aldı.
İktidarın şu sıralarda Meclis’e sunma çabasında bulunduğu ‘başörtüsü’ konusunu anayasayla teminata alma savlı teşebbüs de diğer bir örnek.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu sıklıkla geçmişteki ‘başörtüsü yasağı’ konusundaki hali sebebiyle partisine yöneltilen tenkitlere son vermeyi amaçlama niyetiyle, bayanların giyim-kuşamlarına karışılmamasını sağlayacak bir yasa teklifini ortaya attı.
“Yasayla olmaz, bunu anayasayla yapalım” karşı teklifi geldi iktidardan…
Neden maddeyle olmasın?
[Yasağın zaten ortadan kalktığını, bundan bu türlü geri gelmesinin düşünülemeyeceğini, bu sebeple yasaya muhtaçlık bulunmadığını daha evvel burada yazmıştım. Hala birebir görüşteyim.]
Esas anayasayla olmaz. Anayasanın şimdiki haliyle bile temel hak ve özgürlükler garanti altında; geçmişte yasakçı uygulamaları dayatanlar anayasaya karşın bunu yaptılar.
Daha garibi ise şu: Anayasa değişikliğinin Meclis’ten geçebilmesi için bütün partilerin teklife dayanak vermesi gerekiyor. Muhalefet anayasa değişikliği gerekmediği kanaatinde ve muhtemelen teklife olumlu oy kullanmayacak. O durumda halkoylamasına gidilmesi gerekecek. Ya halk da birebir kanaatle hareket eder ve oyunu esirgerse ne olacak? Başörtüsü yasak hale mi gelecek?
[5 Kasım 2022 tarihli yazımın başlığı ‘Olmayan yasağı kaldıralım derken başörtüsünü referandumla yasak hale getirmek mümkün’.]
Bu ikaz yapıldığında iktidarın büyük ortağı halkoylamasına gidilmeyeceğini söylemişti. Artık ise o kelamdan geri dönüldüğü, hususun halkoylamasına kadar götürüleceği tekrar birebir ağız tarafından tabir ediliyor.
Ne kadar yanlış.
Sözün kısası, ülkede birkaç yıl evvel büyük vaatlerle uygulamaya konulmuş olan yetkilerin tek bireyde toplandığı sistem âlâ değil, ülkeye faydasından çok ziyanı dokunuyor.
Yapılacak seçimde sırf partilere ve adaylara oy vermeyeceğiz, yürürlükteki sistemin devamı yahut sona erdirilmesi konusunda ne düşündüğümüzü de oylarımızla sandığa yansıtmış olacağız.
Çoklu idare diye eleştirilen yeni periyodun mümkün uygulaması herhalde şimdikinden daha makus olamaz; yeniden de olumsuz bir sonuca yüz tutarsa elbette bir dermanı bulunur.
Yeni periyotta -tabii sandık o denli bir sonuç verirse- daha güçlü hale gelecek parlamento, öbür meselelerle birlikte o sorunu da çözmekte zorlanmayacaktır.
Tek adam rejimlerinin tarihte ve günümüzde ülkelere iyi sonuçlar vermediği görüldü, görülüyor. Örnek için fazla uzak olmayan geçmişe gitmek de mümkün, fakat o denli bir zahmete katlanmaya gerek yok. Şu anda bile değişik ülkelerde yaşananlar gereğince açıklayıcı.
Suriye’de, Beşşar Esad, halkının yarısını mülteci olma yahut ölme tercihine zorlamadı mı?
Rusya’da Vladimir Putin bir argüman uğruna Ukrayna’ya askerlerini saldırdı da ne oldu?
Her iki ülke güçlü tek adamlar tarafından yönetiliyor.
Oralarda çok akıllar devrede olsaydı bu denli insani trajedi yaşanmayabilirdi.
Görebildiğim kadarıyla, uygulamaya konulmasını öngördükleri sistemin çalışıp çalışmayacağı imtihanını, 6’lı masa, seçimden muvaffakiyetle çıkabilirse, seçime kadar geçecek müddette verecek aslında. Temel zorluk bugünkü birlikteliği seçime kadar devam ettirebilmekte. Partiler ve önderleri bundan muvaffakiyetle çıkabilir ve iktidar beklentileri de gerçekleşirse, sonrası daha kolaylaşabilir.
Muhalefet için imtihan temel artık.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.