AB’nin “yumuşak karınlarından” biri olan göç, son yıllarda Birlik üyesi ülkeler ortasındaki en önemli uyuşmazlık alanlarından biri olarak öne çıkıyor.
Suriye’deki savaş, Afganistan’da Taliban’ın tekrar idareye gelmesi, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası çeşitli göç dalgalarına maruz kalan AB’ye son devirde Afrika ve Asya’dan gelen sistemsiz göçmenlerin sayısında da artış görülüyor. AB’nin sınır koruma ajansı Frontex’in bilgilerine nazaran, 2016’dan beri AB ülkelerine gelen sistemsiz göçmen sayısı geçen yıl en yüksek düzeye ulaştı. 2022’de AB’ye 330 bin sistemsiz göçmen girdi. Bu sayı, 2021’e nazaran yüzde 64 artış manasına geliyor.
Bu artış bilhassa Batı Balkanlar ve Orta Akdeniz güzergahında ağırlaşıyor. Batı Balkanlar güzergahından AB’ye girenler, toplam sayının yaklaşık yarısını oluşturuyor. AB’ye Batı Balkan rotasından en çok Suriye, Afganistan ve Tunuslular, Orta Akdeniz’den ise Mısır, Bangladeş, Tunus ve Suriyeliler giriyor. Ayrıyeten Pakistan, Hindistan, Burundi, Küba, Nijerya üzere ülkelerden de AB’ye gelenlerin sayısında artış görülüyor.
Ayrıca AB ülkelerinde şu anda süreksiz muhafaza statüsü verilen yaklaşık 4 milyon Ukraynalı bulunuyor.
TARTIŞMALI KONU
2015 ve 2016’da AB’de büyük krize neden olan sistemsiz göç, AB ülkeleri ortasındaki en tartışmalı hususlarda ön sıralarda bulunuyor, zira bilhassa kimi üye ülkelerin göçe yaklaşımları birbirinden hayli uzak.
Bu nedenle AB Komitesinin Eylül 2020’de önerdiği Göç ve İltica Mutabakatı üzerinde bugüne kadar uzlaşı sağlanamadı. AB Komitesi, 9-10 Şubat’ta düzenlenecek AB Önderler Zirvesi’nde bu mutabakat için süratli ilerleme sağlanmasını istiyor.
Düzensiz göçü yönetmekle yükümlü AB kurumu olan AB Komitesi, göç sıkıntısında kısa vadede 4 başlıkta ilerleme sağlamak istiyor. Bunlar dış hudutların güçlendirilmesi, iltica başvurusu yapan lakin ret karşılığı alanların ülkelerine geri dönüşlerinin hızlandırılması, iltica başvurusu yapılan ülkelerle ilgili düzenleme ve aktif dayanışma, geri dönüşlerle ilgili AB üyesi olmayan ülkelerle yapılacak çalışmalar.
DIŞ SONLARDA ÖNCELİK TÜRKİYE-BULGARİSTAN
AB’nin sistemsiz göçe karşı ön sıraya koyduğu bahislerden biri dış sonları güçlendirmek. Burada AB’nin sınır koruma ajansı Frontex’e ehemmiyet veriliyor.
Adı bilhassa Yunanistan’dan göçmenlerin geri itilmesine göz yumması hatta yardım etmesi nedeniyle gündeme gelen Frontex’in sonlardaki işçi ve ekipmanının artırılması, üye ülkelere sonlarda altyapıyı güçlendirmeleri için AB fonlarının artırılması bu mevzuda öne çıkıyor.
Öncelik verilen dış hudutların başında ise Türkiye-Bulgaristan hududu geliyor. AB Komitesi, başka üye ülkelerin bu hudut için yapılacak güçlendirme çalışmasında yer almasına açık olduğunu belirtiyor.
Öte yandan AB sonları dışında kabul merkezleri kurulması fikri de AB içinde yine gündeme getiriliyor. Örneğin bir Afrika ülkesinde kabul merkezi kurulması, iltica müracaatlarının burada alınması ve işlenmesi, sonuca nazaran müracaat sahibinin AB’ye kabul edilmesi yahut ülkesine geri gönderilmesi teklifinin tartışılması isteniyor. (AA)