Bayram tatili öncesi döviz fiyatlarındaki yükseltinin düşeceği beklentisi boşa çıktı. MB’nin kararının üzerinden 4 gün geçmesine karşın Dolar 25 bin üzerindeki seyrine devam ediyor.
DÖVİZDEKİ YÜKSELİŞ NEREYE KADAR SÜRECEK
Merkez Bankası’nın sabit tuttuğu faizi 27 ayın sonunda 15 puana çıkarmasının akabinde Türkiye ateşi çıkmış bir döviz piyasasında gözünü açtı. Pekala Dolar ve Euro’daki fırlama devam edecek mi? Dövizdeki yükseliş ile Merkez Bankası faiz siyasetinin tesiri ne kadar oldu?
Merkez Bankası, yüzde 8,5 olan siyaset faizini yüzde 15’e yükseltmesinin akabinde Dolar güne 25 TL’den Euro 27 TL’den Sterlin ise 32 TL’den başladı. Yatırımcıdan ihracatçıya, ithalatçıdan sokaktaki vatandaşa kadar herkes Dolar ve Euro’nun daha ne kadar yükseleceğini merak ediyor.
Dövizdeki yükselti ve TL’deki erimeyi Prof. Alp Erinç Yeldan’a sorduk. Yeldan’a nazaran Türkiye’nin yaşadığı şu anki döviz hareketliliği, Dolar ve Euro’da yükseltinin devam etmesinden bile daha tehlikeli…
Merkez Bankası’nın 15 puanlık artırımı düşük kaldığı için döviz fiyatlarının arttığını söylemenin yanlış olduğunu belirten Yeldan, tıpkı anda hem enflasyonu düşürecek, hem dövizi baskılayacak altın bir oran bulunmadığını söyledi.
DÖVİZDE DALGA UZUNLUĞU ARTACAK, PEKALA YATIRIMCI NE YAPACAK
Yeldan’a nazaran dövizde dalga uzunluğu yükselecek ve süratli bir çalkantı yaşanacak. Fakat kalıcı olarak örneğin Dolar’ın 30 TL’ye çıkması güç… Başka yandan Yeldan, dövizdeki çalkantının sistemli bir yükseltiden daha makus tesirleri olduğunu vurguladı. Yatırımcı, ithalatçı ihracatçı bir mühlet daha piyasalar istikrarını bulana dek kendi dermanını bulmak zorunda kalacak.
Yatırımcının ,sanayicinin ihracat ve ithalatçının yeni periyoda hazırlıklı olması gerektiğini belirten Yeldan “Merkez Bankası faiz kararı sonrası dövizde dalga uzunluğu artacak. Çalkantı olacak. Mehmet Şimşek ve arkadaşlarının çalışma şeklini biliyoruz. Kısa vadeye sıkışmış bir siyaset izlediğini biliyoruz.” dedi. Dövizdeki dalga uzunluğu uzamasının Türk iktisadına ağır tesirleri olacağını belirten Yeldan, “Yani döviz piyasası, alıcı satıcı ortasında bir dengeyi arayacak. Evvel çok yüksek olacak. Tahminen daha sonra bir yerden olumlu haber gelmesi durumunda döviz kuru biraz ucuzlamaya girecek. Tekrardan artacak. Bir çalkantılı periyoda gireceğiz. Turizm gelirlerinin mevsimsel olumlu bir tesiri olacak. Daima bir döviz fiyatlarında artıştan fazla çok dalgalı bir seyir bekliyoruz.” diye konuştu.
DÖVİZDE DALGA UZUNLUĞUNUN ARTMASI, DAİMA YÜKSELMESİNDEN DAHA KÖTÜ
Dolar ve Euro’da daima bir yükselti olmasının bile şu anki durumdan daha tehlikesiz olduğunu vurgulayan Yeldan “Hatta daima bir artış halinde olması bile önümüzü görmemiz ve yatırım planlarımızı ona nazaran yapmamıza yarayabilirdi. Lakin dalgalanma, oynaklık artacak. İhracatçılar yarın hangi kurla çalışacak, ithalatçı önümüzdeki bir haftada hangi kurla kontratını imzalayacak bilmiyor. Bir ziyanlı belirsizliğe gidiyoruz” dedi.
AYLAR UZUNLUĞU AKIL DIŞI SİYASET İZLENDİ
Türkiye iktisadını pusulasız bir gemi üzere savrulduğunu savunan Yeldan, “Şimdi yerli ve memleketler arası yatırımcılar, endüstriciler, emek örgütleri, dengeli bir istikrar programı beklentisi içindeler. Türkiye’nin beklediği istikrar programı yalnızca faizin ne olacağına indirgenen kolay teknik bir siyaset hesabını çok aşmış durumda. Rastgele bir rakamsal bir faiz kararından çok Türkiye’nin şu an gereksinimi olan topyekün para-maliye-istihdam siyasetine muhtaçlığı var. İvedilikle. ” diye konuştu
BÖYLE BİR ALTIN ORAN YOK
Seçim sonrası uygulanmaya başlanan yeni iktisat kurmaylarının siyasetlerini pahalandıran Yeldan “Beklenti ‘mucizevi bir altın oran bulalım, Londra’dan Frankfurt’tan Arap coğrafyasından sıcak para Türkiye’ye gelsin. Bir nefes alalım. Ondan sonra da seçime kadar yönetim edelime indirgenmiş durumda. Bu türlü bir altın oran yok. Durumu yönetim edecek, günü kurtaracak, lokal seçimlere kadar, bir taraftan Cumhurbaşkanı’nı teskin edecek, bir tarafta piyasa yatırımcılarının gönlünü güzel tutacak bir ortada derede hareket etme uğraşı var.” değerlendirmesini yaptı.
FAİZ TEK DEVA DEĞİL
Merkez Bankası’nın faiz artırmasının tek başına deva olmadığını lisana getiren Yeldan ” Emekten yana genişleyici bir maliye siyaseti ile enflasyonu dizginlemeye yönelik sıkı para siyasetini dengeleyecek, önemli formda tasarlanacak gereğinde bir servet vergisi hatta karbon ve etraf vergisi, finansal süreç vergisi üzere sermayeye yönelik vergilerle finanse edilecek bir maliye siyaseti gerekiyor.” dedi
KİMSEYİ TATMİN EDECEK BİR FAİZ ORANI OLMADI
Dövizdeki yükselmenin faiz oranın 15 puan olarak belirlenmesinden kaynaklandığı algısını pahalandıran Yeldan “Faiz oranı düşük kaldığı için döviz yükseldi” demek yanlış olur. Merkez Bankası faiz oranı ‘düşük kaldı’dan çok, rastgelelik var. Önemli merkez bankalarına baktığımız vakit… Örneğin FED’e Avrupa Merkez Bankası’na İngiliz Merkez Bankası’na hem gerisinde duran siyaset seti, hem açıklamalar hem de ileriye yönelik projeksiyonlar bir bütün olarak şeffaf ve nitekim âlâ hesaplanmış bir istikrar programının kesimleri olarak ilan ediliyor. Biz de o denli değil. Türkiye’de rastgele, şapkadan bir sayı çıktı, 15-20-25 ne olursa olsun. Hiçbir istikrar programına oturmayan amacı olmayan yalnızca sayı söylemekten etmekten ibaret olan bir siyaset işin sorunu.” diye konuştu.
AÇIKLANAN FAİZ ORANI DEĞİL, PARA POLİTİKALIR METNİNDE SORUN VAR
Yeldan kelamlarına “Faiz sayısının büyüklüğü ya da küçüklüğü değil sorun. Para siyasetleri metni asıl husus. Metin kelam oyunları ile anlamsız tanımlamalarla dolu.
Bir ay oldu seçimlerden bu yana. Ortada maliye ve para siyasetine ait derli toplu hiçbir adım yok. Merkez Bankası’nın bu faiz kararı da takvim bu türlü denk geldiği için Perşembe günü bir ortaya geldiler de karar verildi. Yoksa Merkez Bankası’nın evvelden belirlenmiş para siyaseti takvimi kelam konusu olmasaydı bu türlü bir adım da atılmayacaktı.” diye devam etti.